Bab 3 – Sistem Pentadbiran Malaysia 1. Bidang kuasa kerajaan persekutuan dan kerajaan negeri a. senarai persekutuan - hal ehwal luar negara - pertahanan - keselamatan dalam negeri - undang-undang acara sivil dan jenayah - pentadbiran keadilan - kewargenegaraan - warganegara asing - jentera kerajaan - perdagangan dan perushaan - perkapalan - pelayaran dan perikanan - perhubungan dan pengangkutan - siasatan dan penyelidikan - pelajaran - perubatan - kesihatan b. senarai bersama - kebajikan masyarakat - pemberian biasiswa - perlindungan binatang liar - kebersihan tempat awam dan kesihatan awam - parit dan tali air pertanian c. senarai negeri - undang-undang agama Islam - urusan tanah - hal-hal pertanian - pembalakan - perkhidmatan – pasar , lesen tempat hiburan - projek perumahan - tanah untuk pengkebumian - perkhidmatan feri - jalan raya - bekalan air - lesen menangkap ikan di sungai sistem YDA - pemegang kuasa pentadbiran tertinggi persekutuan - mengetuai negara selama 5 tahun - menyimpan dan menggunakan mohor besar persekutuan - dipilih dan dipecat oleh MRR - pemilihan/ pemecatan – memerlukan 5 orang atau lebih raja Melayu - dilarang - menjalankan tugas sebagai raja dinegerinya ,memegang jawatan berpencen, berniaga , menerima bayaran sebagai raja di negerinya , meninggalkan negara lebih daripada 15 hari tanpa kebenaran MRR bukan atas urusan negara - bertindak mengikut nasihat kabinet – mendapat maklumat tentang pentadbiran negara , merasmi dan membubarkan parlimen - melantik jemaah menteri yang dinamakan oleh PM - mengisytiharkan darurat dalam negara dan undang-undang tentera apabila keadaan memerlukannya - mentauliahkan duta negara ke luar negeri - menerima tauliah duta asing - bertindak mengikut budi bicaranya dalam - melantik PM - Tidak bersetuju pembubaran parlimen - Memanggil mesyuarat MRR - Melantik ketua hakim negara , hakim mahkamah agung , hakim mahkamah tinggi , anggota suruhanjaya , juru adudit negara , peguam negara , setiausaha dewan rakyat / dewan negara , YD ng dan ahli dewan negara Majili Raja- Raja - ditubuhkan oleh perlembagaan dan dianggotai oleh raja-raja Melayu dan YDP negeri - persidangan MRR kerap diadakan untuk membincangkan perkara mengenai dasar negara - mengadakan persidangan untuk membincangkan perkara berkaitan kepentingan MRR - tidak ada pengerusi tetap , tetapi dilantik dalam kalangan raja untuk sesuatu persidangan - mempunyai satu mohor besar raja-raja - jurucakap – penyimpan mohor besar raja-raja ( setiausaha ) - bersetuju / tidak tentang amalan atau upacaraa agama dan adat meliputi seluruh persekutuan / sempadan negara - MRR perlu dirujuk terlebih dahulu tentang perubahan dasar tentang pentadbiran , kedudukan istimewa orang Melayu dan bumiputera lain dibawah perkara 153 perlembagaan Kabinet - badan pemerintah kerajaan persekutuan dan bukan badan pentadbir - pengerusi – PM - anggota – jemaah menteri / dilantik oleh YDA dengan nasihat PM - dari kalangan anggota DR dan Dnegara - setiausaha kabinet ialah ketua setiausaha negara / bukan jemaah menteri - fungsi - a. Membuat dasar kerajaan - b. Membentuk dasar kordinasi antara kementerian - c. mengendalikan sebarang masalah kecemasan - d. Tertakluk kepada tanggungjawab bersama/ kolektif - e. Seseorang menteri kabinet tertakluk kepada tanggungjawab individu - jawatankuasa kabinet – boleh tetap / sementara kementerian - badan pentadbiran yang tertinggi - melaksanakan segala tanggungjawab kerajaan - mempunyai jabatan / unit / bahagian dan badan berkanun dan bukan berkanun - menteri tertentu dibantu oleh Timbalan menteri dan setiausaha parlimen - pegawai pentadbir utama yang paling kanan ialah ketua setiausaha iaitu penasihat kepada menteri , terutama dalam hal-hal yang berkaitan dengan dasar kerajaan - Jabatan Perdana Menteri ialah kementerian utama dalam pentadbiran kerjaan persekutuan - Ketua setiausaha negara / KSN ialah pegawai pentadbir utama di JPM. Ia menjadi penasihat utama kepada PM dalam hal pentadbiran persekutuan dan ketua perkhidmatan awam. - KSN menghadiri mesyuarat kabinet sebagai setiausaha kabinet - KSN memanggil dan mempengerusikan mesyuarat KS kementerian untuk tujuan penyelarasan kementerian dan melaporkan keputusan mesyuarat kabinet tentang dasar kerajaan
suruhanjaya - agensi yang boleh bergerak bebas dalam menjalankan tugas secara objektif , adil dan saksama - contoh – SPP ( suruhanjaya perkhidmatan pendidikan ) SP Awam , SPKehakiman, S polis , Majlis Angkatan Tentera - SPR – suruhanjaya pilihanraya – menguruskan pilihanraya - Suruhanjaya khas – mengkaji perkara sensitif dengan adil bagi tujuan penyiasatan / cadangan tertentu yang difikirkan perlu oleh kerajaan
Ketua audit negara - dilantik oleh YDA - pemecatan mengikut cara seperti mana hakim - tidak boleh menjawat jawatan lain dalam perkhidmatan awam - memastikan wujudnya akauntabiliti dalam pentadbirab dan pengurusan wang awam melalui pengauditan akaun dan aktiviti kerajaan persekutuan / negeri/ badan berkanun dan majlis agama Islam Sultan / YD negeri - memegang kuasa eksekutif / pentadbiran tertinggi di negeri masing-masing - mempunyai keutamaan mengatasi orang lain di negeri masing-masing / ketua negeri - dipilih berdasarkan pewarisan tahta negeri - sultan / raja lebih utama daripada YD ng - raja menjadi ketua agama di negeri masing-masing / YD ng tak Yang Dipertua negeri - dilantik untuk tempoh 4 tahun - boleh dilantik semula untuk penggal berikutnya - mestilah warganegara - bertindak mengikut budi bicara - bertindak mengikut nasihat majlis mesyuarat kerajaan negeri - melantik anggota SPA negeri - memberi keampunan kepada pesalah mahkamah
Dewan Undangan Negeri - menggubal / meminda undang-undang ( mengikut senarai negeri / bersama ) Majlis mesyuarat kerajaan - majlis mesyuarat EXCO - Sabah ( kabinet negeri ) dan Sarawak – majlis tertinggi - Menjalankan kuasa eksekutif atas nama raja/ YD negeri
Suruhanjaya perkhidmatan awam negeri - berbentuk tetap atau khas - ahlinya dilantik oleh raja / YD negeri atas nasihat Menteri Besar/ ketua menteri - semua negeri kecuali Perlis , Negeri Sembilan , Melaka dan Pulau Pinag mempunyai SPA negeri
2. agensi awam a. agensi pusat - bertanggungjawab bagi membantu , menyelaras dan mengawal perjalanan agensi pelaksana - membekalkan dua keperluan asas kepada agensi pelaksana iaitu personel dan kewangan b. agensi pelaksana - kementerian / jabatan melaksanakan kerja-kerja pembangunan dan memberi perkhidmatan kepada orang ramai agensi pusat 1. Perbendaharaan Ø merumus , merancang dan melaksanakan dasar kewangan dan belanjawan kerajaan persekutuan menganalisis kedudukan ekonomi negara danØ antarabangsa / membuat unjuran ekonomi bagi tujuan perancangan Ø memberi pelbagai perkhidmatan seperti kontrak pusat , pinjaman perumahan dan pinjaman kepada agensi kerajaan / negeri menyelia dan mengaturØ industri insurans
2. jabatan Perkhidmatan Awam menggubal /Ø melaksanakan dasar-dasar personel seperti dasar pengambilan dan penamatan kerja , perlantikan , kenaikan pangkat dan disiplin dalam perkhidmatan awam dasar gaji , elaun dan pencen bagi sektor awamØ Ø mewujudkan jawatan dalam perkhidmatan awam menyelesaikan sebarangØ ketidakpuasan kakitangan kerajaan mengenai gaji menyediakanØ kemudahan latihan kakitangan kerajaan ( INTAN )
3. UPE unit perancang ekonomi - merancang pembangunan ekonomi negara - rancangan pembangunan lima tahun 4. UPP unit penyelarasan dan pelaksanaan - - mengawasi agensi dan perbadanan awam yang tertentu supaya kegiatannya selaras dengan kehendak DEB , dasar penswastaan negara dan dasar wawasan negara - membantu menyelesaikan masalah kontraktor bumiputera
perbadanan awam Badan berkanun - penubuhannya di bawah undang-undang parlimen atau DUN seperti akta atau enakmen - boleh menubuhkan anak-anak syarikat - contoh MARA - lebih efektif apabila dipisahkan daripada peranan sebuah jabatan kerajaan - faedah pengkhususan dapat dimanfaatkan - mengelakkan karenah pentadbiran - ada lembaga pengarah khas – beri kesan baik keada perjalanan dan pentadbiran organisasi Badan tidak berkanun - dibawah akta syarikat - kerajaan mempunyai kepentingan ekuiti - boleh menubuhkan anak syarikat - contoh PETRONAS , Petronas Dagang - mempergiat aktiviti ekonomi dan perniagaan - mendapatkan keuntungan kerajaan kerana ekuitinya dipegang oleh pihak kerajaan - melaksanakan kegiatan dalam bidang yang enggan diceburi oleh pihak swasta kerana sebab tertentu Tujuan penubuhan - membolehkan penglibatan kerajaan secara terus dan lebih berkesan dalam bidang pembangunan sosioekonomi negara - menceburi kegiatan yang tidak diceburi oleh sektor swasta kerana kurang menguntungkan atau memerlukan modal besar - memastikan pembangunan yang pesat dan teratur Ciri 1. lebih bebas / tidak terikat kepada peraturan pentadbiran kerajaan 2. boleh menguruskan sendiri aspek perkhidmatan seperti pengambilan , kenaikan pangkat dan pemberhentian kerja 3. autonomi dalam hal pengurusan dan kewangan 4. boleh memiliki harta / kumpulan wang 5. dapat bergerak dengan pantas / berkesan 6. kawalan kerajaan keatasnya agak longgar 7. perlu kemuka anggaran belajawan dan rancangan pembangunan tahunan lembaga pengarah - berada di bawah portfolio seorang menteri - ketua eksekutif – pengurus besar - ahli lembaga pengarah dilantik oleh menteri - lembaga pengarah bertanggungjawab bagi pembentukan dasar dan pengawasan perjalanannya - dipecahkan kepada beberapa bahagian - mempunyai cawangan diperingkat negeri , daerah dan sebagainya
kakitangan - dianggap kakitangan awam - tidak tertakluk kepada SPA - kakitangan lain boleh dipinjamkan / tukar ke sini - perlu juga merujuk kepada JPA dan perbendaharaan untuk kelulusan - badan tidak berkanun – bebas melantik / ada skim perkhidmatan sendiri
perbadanan awam negeri - penubuhannya tertakluk pada undang-undang parlimen atau DUN seperti enakmen - bagi tidak berkanun – dibawah akta syarikat
majlis - terdapat 2 jenis iaitu mejlis perundangan yang diperuntukan oleh perlembagaan persekutuan seperti MRR , Majlis Tanah negara dan Majlis negara bagi kerajaan tempatan dan sebagainya - contoh – Majlis Pembangunan negara , Majlis Keselamatan negara , Majlis Perhutanan negara, Majlis Tanah negara , MTEN , Majlis Perumahan negara Sumber kewangan negeri - cukai langsung – cukai tanah , hasil lombong , cukai perhutanan - cukai tak langsung – hiburan - bentuk hasil bukan cukai – bayaran lesen , bayaran pendaftaran perniagaan , royalti petroleum , kayu kayan , bayaran perkhidmatan , hasil sewa harta benda kerajaan , hasil jualan tanah , hasil PBT , bekalan air, agama ( zakat fitrah baitulmal ) - peruntukan daripada kerajaan pusat – ikut bilangan penduduk / bina jalan raya kumpulan wang luar janga - bertujuan memenuhi keperluan perbelanjaan pengurusan luar jangka yang berlaku - diperolehi daripada Kumpulan Wang persekutuan Disatukan - digunakan untuk membiayai perbelanjaan kerajaan dan dianggap pendahuuan / mesti diganti dengan suatu belajawan tambahan melalui rang undang-undang perbekalan diluluskan oleh parlimen
belanjawan - segala hasil dan wang diterima oleh Kerajaan Persekutuan akan dijadikan KWPD - KWPD menanggung segala pencen , pampasan , ganjaran yang ditanggung oleh persekutuan dan segaa hutang yang dipertanggungjawabkan kepada persekutuan - Belajawan terbahagi kepada perbelanjaan tanggungan , bekalan dan pembangunan pihak berkuasa tempatan bidang kuasa - meluluskan anggaran belanjawan - meluluskan pinjaman - meluluskan perjawatan - mengesahkan undang-undang kecil - melantik ahli majlis / YDP autonomi - mengutip cukai di kawasan dalam bidang kuasa mereka – cukai sampah , cukai pintu , cukai bangunan dan bangunan tambahan - mengadakan undang-undang kecil - letak kereta, pelesenan perniagaan ,gerai , penjaja - menyediakan tempat perniagaan tertentu seperti pasar , kawasan gerai , rekreasi - mengadakan kumpulan wang PBT yang terletak dibawah kawalannya untuk pembiayaan beberapa projek
majlis perbandaran - biasanya berada di pusat bandar - jumlah penduduk melebihi 100 000 orang - hasil pendapatannya tidak kurang daripada RM 5 juta - untuk perkhidmatan bandar - boleh melebihi satu –jika terdapat lebih daripada satu bandar besar di negeri berkenaan - pemegang kuasa eksekutif- YDP dilantik oleh kerajaan negeri - jumlah ahli – 8-24 orang ( ahli majlis )
Majlis daerah - terletak di luar pusat bandar - penduduk kurang 100 000 orang - pendapatan tahunan kuran RM 5 juta - memerlukan banyak projek prasarana - YDP dilantik oleh kerajaan ngeri ( biasanya Pegawai daerah ) - Bilangan ahli – 8- 12
kriteria pemberian oleh kerajaan persekutuan dalam memberi peruntukan kepada kerajaan tempatan - bilangan penduduk - luas kawasan - jumlah hasil kutipan
